談 「聯考試題」 與 「數學教育」
羅添壽
炎夏已至, 捎來了考季的訊息, 多少莘莘 學子秉著 「萬般皆下品, 唯有讀書高」 的心志, 手不釋卷, 不眠不休的苦讀, 只為了七月考場 中贏得勝仗, 踏上嚮往中的學府。 然今聯考成 績已揭曉, 數學科分數還是偏低, 這種成果是 聯考試題有問題, 還是數學教育出了毛病呢?
今筆者先從數學試題談起
一 . 試題方面
(A) 自然組
1. 試題分佈尚合理, 理科數學共考 40 分, 杜 絕學生投機取巧的心態。
由於 84 年聯考理科數學僅考 15 分, 造 成今年考生專攻基礎數學, 其實今年理科數 學考 40 分, 命題合理容易得分, 不投機的學 生可考高分。
試題各冊配分如下:
冊別 一 二 三 四 理科
(
上)
理科(
下)
配分
8 20 12 20 35 5
(
註)
計算題二題利用數學歸納法證明棣美弗定理,
內容安排在第一冊第2
章,
但要利用三角函數與複 數解題,
故歸納為第二冊。2. 命題靈活, 試題不但一題多解而且綜合各 章節, 能測出學生的程度。 (以下為一題多解 之試題, 提供給讀者參考)
題目:適當選數對 (h, k) 可使拋物線 y = x
2
+ hx + h − k2
與 x 軸相切或無交點。設 D 為所有此種數對 (h, k) 在平面上所對 應的點所構成的區域。 試問
(1) 區域 D 的邊界是何種圖形?
(A) 圓 (B) 橢圓 (C) 拋物線 (D) 雙曲線 (E) 兩條直線
(2) 在區域 D 中, 使得 2h − 3k 之值最大的 點坐標 (h, k) 為何?
(A) (
2 5
, −3 5
) (B) (2, 1)(C) (
18 5
, −3 5
) (D) (2, −1) (E) (0, −4) (3) 2h − 3k 在區域 D 上的最大值為何?(A) 1 (B) 9 (C) 7 (D)
13 5
(E) 12 (4) 2h − 3k 在區域 D 上的最小值為何?(A) 2 (B) 1 (C) 0 (D) −1 (E) −2 解: (1) 依題意得 ∀x ∈ R,
∵
y = x2
+ hx + (h − k2
) ≥0 恆成立∴
∆ = h2
− 4(h − k2
) ≤ 0∴
h2
− 4h + 4 + 4k2
≤ 4∴
D :(h−2) 2
2 2 +k 1
22 ≤ 1 表一橢圓及其內部∴
D 的邊界表一橢圓77
... . ...y = 0
. . . . .. . . .. . .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .
... . . . . . .. . .. . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. .
. y = x
2
+hx+h−k2
(2) 令 Γ :
(h−2) 2
2 2+k 1
22 = 1, 其中 (h, k) ∈ Γ... ...
.. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. ... .. .. . .. .. .. . .. .
x y
.. ...
... .
.. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .
0
k = 0 (2,1)
(2, −1) h = 2
(h, k) (4,0)
.. . . . . . .. . ...
.. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. . .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. . .. . .. .. .. . .. .. . . .. .. .. . .. .. . . . .. . .. . .. .. . . . .. . .. .. . .. . . . .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. ..
取
( h = 2 + 2 cos θ
k = sin θ, , θ ∈ R
∴
2h − 3k = 2(2 + 2 cos θ − 3 sin θ)= 4 + 4 cos θ − 3 sin θ
= 4 + 5(4
5cos θ − 3 5sin θ)
= 4 + 5 cos(θ + φ)
其中
( cos φ =
4 5
sin φ =3 5
(i) 當 cos(θ + φ) = 1 時,取 θ = 2kπ − φ, k ∈ Z
得
(cos θ = cos(2kπ−φ)=cos φ=
4 5
sin θ = sin(2kπ−φ)=− sin φ=−3 5
∴
(h = 2 + 2 ×
4 5
=18 5
k = −3 5
∴
當 (h, k) = (18 5
, −3 5
) 時得最大值為4 + 5 × 1 = 9
(ii) 當 cos(θ + φ) = −1 時得最小值為 4 + 5 × (−1) = −1
∴
選 (1)B (2)C (3)B (4)D 另解: (利用判別式法求解). .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. . .. . .. .. . . .. . .. . . .. . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . . .. . . . .. . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . .. . . . .. . . . . .. . . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . .. . .. . .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. . ..
... ...
(2,0)
... .
...
t = 2h−3k
令 t = 2h − 3k ⇒ k =
2h−t 3
代入 h2
− 4h + 4k2
= 0 中得 h
2
− 4h + 4 ×4h
2−4ht+t 9
2 = 0∴
9h2
− 36h + 16h2
− 16ht + 4t2
= 0∴
25h2
−4(4t+9)h+4t2
= 0∵
h ∈ R∴
判別式D = 16(4t+9)
2
−16 × 25t2
≥0∴
t2
− 8t − 9 ≤ 0∴
(t−9)(t+1) ≤ 0,∴
−1 ≤ t ≤ 9∴
2h − 3k 之最大值為 9, 最小值為 −1。當 t = 9 代入
25h
2
− 4(4t + 9)h + 4t2
= 0 中 得 25h2
− 180h + 324 = 0∴
(5h − 18)2
= 0∴
h =18 5
代入 2h − 3k = 9 中得 k = −3 5
∴
最大值的點為 (18 5
, −3 5
) 另解:(此題亦可以用柯西不等式求解)∵ (h−2)
2
2
2 +k 1
22 = 1∴
[(h −2 2
)+k2
] · [42
+(−3)2
]≥[2(h−2)−3k]
2
⇒ 1 × 25 ≥ (2h − 3k − 4)
2
⇒ −5 ≤ 2h − 3k − 4 ≤ 5
∴
−1 ≤ 2h − 3k ≤ 9∴
最大值為 9, 此時h −2 8
=−3 k
且 2h − 3k = 9, 解得(h, k) = (
18 5
, −3 5
)。 最小值為 −1。題目:設 △ABC 的三邊長為 AB = 8, BC = 2√
13, CA = 4, 且 H 為 △ABC 的垂心, 若 −−→
AH = x−→
AB + y−→
AC, 則數對 (x, y) =
解:(1) 如圖 △ABE 與 △BCE 中
... .
.
. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . . ...
. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. .. . .. . . .. .. .
. ...
...
H A
B C
D E F
4 8
2 √ 13
. ...
. . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . .. . . .. . .
7
.4
. ...
.. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. ..
7 2
BE
2
= 82
−AE2
= (2√13)
2
−(4−AE)2
∴
64 − AE2
= 52 − 16 + 8AE − AE2
∴
AE =7 2 ∴ AE : AC =7 2
: 4 = 7 : 8
又 △ACF 與 △BCF 中
CF
2
= 42
−AF2
= (2√13)
2
−(8−AF )2
∴
16−AF2
= 52−64+16AF −AF2
∴
AF =7 4 ∴AF : AB =7 4
: 8 = 7 : 32
(2)∵
−−→AH = x−→AB+y−→
AC = x ·
32 7
−→AF+y−→AC
∵
F, H, C 共線∴ 32 7x+y = 1
∴
32x + 7y = 7 ...1又 −AH = x−→ −→AB + y−→AC = x−→
AB + y ×
8 7
−
→E
∵
B, H, E 共線,∴
x+8 7
y = 1∴
7x+8y = 7 ...2 由 1, 2 得 x =207 7
, y =175 207 ∴ 數對
(x, y) = (207 7
,175 207
)
另解: (1) 先證明 −→
AB ·−→AC =−−→
AH ·−→AB =
−−→AH ·−→AC 成立
... .
. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . ...
.. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . .
...
...
H A
B C
D E F
4 8
2 √ 13
∵
−→AB ·−→
AC = (−−→
AH +−−→
HB) ·−→
AC
=−−→
AH ·−→AC +−−→
HB ·−→AC
=−−→
AH ·−→AC + 0
=−−→
AH ·−→
AC (
∵
H 為垂心∴
−−→HB ·−→AC = 0) 同理 −→AB ·−→AC =−−→
AH ·−→AB
∴
−→AB ·−→AC =−−→
AH ·−→AB =−−→
AH ·−→AC (2)
∵
−→AB ·−→AC
= |−→
AB| · |−→
AC| cos A
= |−→
AB| · |−→
AC| ·
| −→ AB |
22| +| −→ AB −→ AC |·| | −→ AC
2−| | −−→ BC |
2=
1 2
(82
+ 42
− (2√13)
2
) = 14∴
−→AB ·−→
AC =−−→
AH ·−→
AB
=−−→
AH ·−→AC = 14
(3)
∵
−−→AH = x−→AB + y−→AC,∴
−−→AH ·−→AB = x|−→
AB|
2
+ y−→AC ·−→AB
∴
14 = 64x + 14y∴
32x + 7y = 7...1 同理 −−→AH ·−→AC = x−→
AB ·−→
AC+y|−→
AC|
2
,∴
14 = 14x + 16y∴
7x + 8y = 7...2 由 1, 2 得 x =207 7
, y =175 207
題目:設拋物線 y = ax
2
+ bx + c 與直線 7x − y − 8 = 0 相切於點 (2, 6), 而且與直 線 x − y + 1 = 0 相切, 試求 a, b, c 之值 解:(1) 令 Γ : f (x) = ax2
+ bx + c∴
f′
(x) = 2ax + b∴
f′
(2) = 4a + b 又 7x − y − 8 = 0 之斜率為 7∴
m = f′
(2)∴
4a + b = 7 ...1 (2)∵
(2,6) 在 Γ 上∴
4a + 2b + c = 6 ...2 (3)( y = x + 1
y = ax
2
+ bx + c⇒ ax
2
+(b−1)x+(c−1)=0 有重根∴
∆ = (b−1)2
−4a(c−1)=0 ...3 由 2 式−1 式 得 b + c = −1∴
c =−1 − b 又 b = 7 − 4a。
∴
c = −1 − 7 + 4a = −8 + 4a 代入 3 得 (6 − 4a)2
− 4a(4a − 9) = 0∴
−48a + 16a2
− 16a2
+ 36a = 0∴
a = 3, b = −5, c = 4 另解: 令 Γ : y = ax2
+ bx + c(1) (2,6) 在 Γ 上,
∴
4a + 2b + c = 6 ...1 (2) 將 y = 7x − 8 代入 Γ 得7x − 8 = ax
2
+ bx + c⇒ ax
2
+(b−7)x+(c+8)=0∵
有重根∴
判別式 (b−7)2
−4a(c+8)=0 ...2 (3) 將 y = x + 1 代入 Γ 得x + 1 = ax
2
+ bx + c⇒ ax
2
+ (b − 1)x + (c − 1) = 0∵
有重根∴
判別式(b − 1)
2
− 4a(c − 1) = 0...3 由 2 式−3式 得 b = 4 − 3a ...4 將 4 代入 1 得 c = 2a − 2...5 4, 5 代入 3 得 a2
− 6a + 9 = 0∴
a = 3 代入 4, 5 得 b = −5, c = 4∴
a = 3, b = −5, c = 4題目: 設函數 f (x) 為一可微分函數, P 為 y = f (x) 圖形上距離原點 O 最近的一點, (1) 若 P 點的坐標為 (a, f (a)), 試證 a + f (a) · f
′
(a) = 0(2) 若 y = f (x) 之圖形不通過原點, 試 利用第 (1) 小題之結果, 證明直線 OP 為 y = f (x) 之圖形上過 P 之法線
證: 如圖 OP
2
= a2
+ (f (a))2
,... ...
.. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. . . .. .. ... . .. .. . .. . .. .. ..
... ..
..
... . .. . . .. . . . .. . . .. . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . .. . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . .. . . .. . . . .. . . .. ...
. .. ... . . . . .
y
x y = f (x)
O(0, 0) L
P (a, f (a))
令 g(a) = a
2
+ (f (a))2
⇒ g
′
(a) = 2a + 2f (a) · f′
(a)(1)
∵
OP 為最小,∴
OP2
亦為最小,∴
g′
(a) = 0∴
2a + 2f (a) · f′
(a) = 0∴
a + f (a) · f′
(a) = 0 成立。...
.. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . . . .. . .. .. .. ... . .. . .. .. .. . .. ..
..
...
...
...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
O x
y
y = f (x) p(a, f (a))
(2) (i) 當 a = 0 時, f (a) 6= 0, 則 ←OP 之斜率不存在,→ 又過 P 之切線斜率為 f
′
(a) 且 a + f (a) · f′
(a) = 0,由 a = 0, f (a) 6= 0 得 f
′
(a) = 0∴
←→OP 是過 P 之切線的法線。(ii) 當 a 6= 0 時,
∵
mOP
=f (a)−0 a −0
=f(a) a
且 a + f (a) · f′
(a) = 0,∴ f (a)
a
· f′
(a) =−a a
= −1,∴
←→OP 與過 P 之切線互相垂直,∴
←→OP 是過 P 之切線的法線。誤解:(1) 設 P (a, f (a)) 為 y = f (x) 圖形 上一點, 且過 P 之切線為 L, 其切線斜率為 f
′
(a)(i) 若 a 6= 0, 則
∵
P 距離原點 O 最 近∴
mop
· mL
= −1∴ f (a)−0
a −0
· f′
(a) = −1∴
f (a) · f′
(a) = −a∴
a + f (a) · f′
(a) = 0 (ii) 若 a = 0 則 f (a) 6= 0, 且 ←op 為鉛直線,→∴
L 為水平線∴
f′
(a) = 0∴
a + f (a) · f′
(a) = 0 註:此種解法為一些考生之解法, 因此題不可 用 (2) 來證明 (1)。另解: (2) 過 P (a, f (a)) 之切線方程式為 L : y − f(a) = f
′
(a)(x − a)令 x = 0 得 y = (−a) · f
′
(a) + f (a)... ...
.. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . ... .. .. . .. .. . .. .. .
..
... .
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... . . .. .. . .. ..
...
. .. .. . . .. . ...
y
x y = f (x)
O(0, 0) L
P (a, f (a)) Q (0, (−a) · f ′ (a)+f (a))
(i) 當 a = 0 時, y = f (a) 6= 0 此時 P 點落在 y 軸上,
又 a + f (a) · f
′
(a) = 0∴
f′
(a) = 0, 切線為水平線,∴
←→OP ⊥ 切線 L,
∴
←→OP 是切線的法線。(ii) 當 a 6= 0 時, 得 Q(0, (−a)f
′
(a) + f (a))∴
OQ = |(−a) · f′
(a) + f (a)|∵
OP2
+ P Q2
= a
2
+ (f (a))2
+ a2
+ a2
· (f′
(a))2
= 2a
2
+ (f (a))2
+ a2
· (f′
(a))2
∴
OQ2
− (OP2
+ P Q2
)= a
2
(f′
(a))2
−2af′
(a) · f′
(a)+(f (a))2
−2a
2
− (f(a))2
− a2
(f′
(a))2
= −2a
2
− 2af(a)f′
(a)= −2a(a + f(a) · f
′
(a))= (−2a) · 0 = 0
∴
△OP Q 為直角三角形,∴
←→OP ⊥ L
∴
←→OP 為圖形上過 P 之法線 另解: (2) (證明法線通過原點)∵
圖形上過 P (a, f (a)) 之切線斜率為 f′
(a) (i) 若 a = 0, 則 f (a) 6= 0∵
a + f (a) · f′
(a) = 0∴
f′
(a) = 0, 且 P 在 y 軸上,∴
法線過原點,∴
←→OP 切線過 P 之法線 (ii) 若 a 6= 0, 則∵
a + f (a) · f′
(a) = 0 成立,∴
f′
(a) 6= 0,∴
過 P 之法線方程式為 y − f(a) = −f
′1 (a)
(x − a)∴
y − f(a) + 1f
′
(a)(x − a) = 0 將 (0,0) 代入上式得−f(a) + −a
f
′
(a) = −f(a) · f′
(a) − a f′
(a) = 0∴
原點在法線上∴
OP 為切線過 P 之法線。(B) 社會組
1. 試題分佈均勻中稍重第三冊, 然為漂亮配 分
試題各冊配分如下:
冊別 一 二 三 四
配分 20.4 19.2 38.4 22
註:試題雖偏重第三冊然皆為綜合性試題, 包 括各章節。
2. 試題安排欠妥當, 影響學生解題情緒。
題目:研究十位學生某次段考甲、 乙兩學科測 驗成績的相關性, 設其相關係數為 r,
若 r = 1 表完全正相關, r = −1 表完全負相關 0.7 ≤ |r| < 1 表高度相關, 0.3 ≤ |r| < 0.7 表中度相關 0 < |r| < 0.3 表低度相關, r = 0 表零相關。
已知此十位學生的成績如下:
學生代號
A B C D E F G H I J
總計 甲科測驗3 4 8 9 5 6 7 7 6 5 60
乙科測驗9 8 5 6 7 6 5 7 8 9 70
則此次甲、 乙兩科學科測驗成績之相關程度 為
(A) 高度相關 (B) 中度相關 (C) 低度相關 (D) 完全正相關 (E) 完全負相關
註:此題不宜安排在選擇題第一題, 學生在患 得患失心情未平靜的環境下, 又要製表, 又怕 公式背錯, 結果不錯誤才怪, 希望以後命題教 授能注意改進。
3. 試題命題經精心設計, 然對社會組學生是 叫好不叫座。
今年社會組試題有創造性, 夠水準, 幾乎 每一題皆需熟練的數學知識, 敏捷的思考能 力與快準的計算, 才能善盡其功, 否則一籌莫 展, 今將容易錯誤的試題, 提出探討;
題目:設平面 x + y + z = 1 與球面 x
2
+ y2
+ z2
= 4 相交部分為圓 S, 已知平面 2x + 2y + z = 1 與圓 S 交於 P, Q 兩 點, 則 P Q 之長為 。解:(1) 設圓心 H(a, b, c), 則 −−→OH//−→
N 其中 −→
N = (1, 1, 1),
∴
−−→OH = t−→N , t ∈ R,
∴
(a − 1, b − 1, c − 1) = t(1, 1, 1),∴
a − 1 = t b − 1 = t c − 1 = t
∴
a = 1 + t b = 1 + t c = 1 + t
∵
H 在平面上∴
(1+t)+(1+t)+(1+t) = 1∴
t = −2 3
∴
H(1 3
,1 3
,1 3
).. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . . .. . .. .. . . .. . .. . .. . .. . . .. . . .. . . .. . . . .. . . .. . . . . .. . . . .. . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . .. . . . . .. . . .. . . . .. . . .. . . .. . . .. . .. . .. . .. . . .. .. . .. . .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. ...
... ... .
. . . . . . . . .
... . . . . . . .. . ..
...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . .. . . .. . . .. . .. . .. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. . .
... .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. ... .. .. . .. .. .. . .. .
O(0, 0, 0)
1
√3
H(
13,
13,
13) A
2
−
→ N = (1, 1, 1)
x +y +z −1 = 0
.. .. . . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. .. . .. . .. . .. ..
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
其中 OH =q
(
1 3
)2
+ (1 3
)2
+ (1 3
)2
=q
1 3
=√ 1 3
又 OA = 2, AH = q
4 −
1 3
= q11
3
= HP (如下圖). .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. . . .. .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. . .. . .. .. . .. . .. . . .. .. . . .. . .. . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . . . .. . . .. . . .. . . . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . .. .. . .. . .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. . . .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . ...
... ... .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
...
...
...
H(
13,
13,
13)
√6 3
q
11 3
R (t, −t, 1)
P Q
(2)
←→ P Q :
(
x + y + z = 1...1 2x + 2y + z = 1...2
2
式−1
式 得x + y = 0
代入1
得z = 1
∴
8
>
<
>
:
x = t y = −t z = 1
∴ R (t, −t, 1)
∴ HR =
q
(t−
13)
2+(−t−
13)
2+(1−
13)
2=
q
2t
2+
69≥
√6
3
∴ P Q= 2P R = 2
r
(
q
11
3
)
2−(
√63)
2= 2
q
11
3
−
23= 2 √
3
另解:(以下為誤解)
. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . ...
... ...
... . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. . . ...
. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .
2x + 2y + z − 1 = −0 H(
13,
13,
13)
q
11 3
P M Q
2 9 .. . .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. . .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . . .. .. . .. .. .. . . .. .. .. . .. .. . . .. .. .. . .. .. . .
∵
HM =|2 3
+2 3
+1 3
−1|3 =2
9
(錯誤, 因 HM ⊥ 平面, 2x+2y+z−−1 =0 但 M 6∈ P Q 請注意),
∴
P Q = 2MP= 2r 11 3 − 4
81
= 2r 293 81
=2 9
√293
註:有許多考生用此法解, 這是誤解, 請改進。
題目: 下圖所示為一含有斜線的棋盤形街道 圖, 今某人欲從 A 取捷徑走到 B, 共有
種走法。
.. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .
.. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .
.. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .
...
...
...
.. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. . .
...
.. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .
... .
A
B
解:(1) 如圖 A − P − Q − B
得
4!
2!2!
× 1 ×3! 2!
= 18.. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. ..
. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. ..
. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. ..
...
...
...
. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . ..
...
.. .. .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. ..
... .
A
B P
R
Q
S
. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .
...
... .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(2) 如圖 A − R − S − B 得
4!
3!
× 1 ×3! 2!
= 12∴
18 + 12 = 30 種。另解:由加法原理得共 30 種
. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . ..
. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . ..
. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . ..
...
...
...
. .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . ..
...
. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. . ..
... .
A
B P
R
Q S
. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . ..
...
... .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 1 1 1
1
1 3 6 6
6 16 30 10 14
4 4 4
3 2
... .
.. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. . ...
. .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .
. .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. .
...
...
...
. .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .
...
. .. .. . .. .. . .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .
... .
A
B P
R
Q
S
C
D
F
.
E
. .. .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. . .. .. .. . .. . .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . ..
... ...
... ...
... .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
註一些考生除以上方法外再考慮 (1) A − C − B
(2) A − D − B (3) A − E − B
(4) A − F − B 然後相加, 這是錯誤,
請注意。
題目:設 f (x) 與 g(x) 為實係數多項式, 以 x
2
− 3x + 2 除 f(x) 得餘式 3x − 4, 以 x − 1 除 g(x) 得餘式 5, 且 g(2) = −3 (1) 試求以 x − 1 除 f(x) + g(x) 的餘式。(2) 試證 f (x) · g(x) = 0 在 1 與 2 之間有 實根。
解:(1) 設 f (x) = (x
2
−3x+2)q(x)+3x−4= (x − 1)(x − 2)q(x) + 3x − 4
∴
f (1) = −1, 又 g(1) = 5,∴
f (x) + g(x) 除以 x − 1 的餘式為 f (1) + g(1) = −1 + 5 = 4...答 (2)∵
g(1) = 5, g(2) = −3∴
g(1) · g(2) = −15 < 0∴
g(x) = 0 在 1 與 2 之間有實根∴
f (x) · g(x) = 0 在 1 與 2 之間有實 根。註:(i) 此題亦可由
∵
f (1) = −1, f(2) = 2,∴
f (1) · f(2) = −2 < 0∴
f (x) · g(x) = 0 在 1 與 2 之間有實 根。(ii) f (x) · g(x) = 0 表 f(x) = 0 或 g(x) = 0 非 f (x) = 0 且 g(x) = 0。 考
生可能誤解為 [f (1) · g(1)] × [f(2) · g(2)] = (−1) · 5 · 2 · (−3) = 30 > 0 而無法得證, 請 注意。
二 . 建議
1. 請命題教授命題時以考慮提高學生們的 學習興趣為原則。
近 10年來聯考高標平均分數自然組 46.8 分, 社會組 47.6 分, 低標平均分數自然組 31.5 分, 社會組 31.4 分。 又 (84) (85) 年分數偏低, 教師在此情況下, 很難說服 學生安心學習, 故請命題教授能體諒高中 數學教師的苦心。 以下為新教材實施後共 10 年來各組高低標分數表, 供參考。
2. 請聯招會慎重甄選試考考生
試考考生該以科為原則, 試考數學科的 考生以高三應屆考生, 已甄選保送者為對 象, 如此才能測出試題的合理性。
3. 請命題教授對試題的安排由淺入深普遍 合理化, 尤其社會組的考題, 如此才能真 正測出學生的程度。
4. 請考生安心學習, 多思考, 多演練, 一分 努力, 一分收獲, 祝學習數學愉快。
近10年第一類組數學高低標分數表
年度 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 平均 高標 44 32 49 70 52 48 55 50 36 40 47.6 低標 29 21 34 49 34 31 37 33 21 25 31.4
近10年第 二, 三, 四 類組數學高低標分數表
年度 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 平均 高標 45 43 48 46 42 45 52 57 45 45 46.8 低標 32 28 33 32 26 29 33 39 31 32 31.5
—本文作者任教於台南縣新化高中—