• 沒有找到結果。

須深驚訝慧解脫阿羅漢沒得到(色界以上的)禪定與神通

在文檔中 復歸佛陀的教導 (頁 90-94)

第二章 《須深經》之研究──兼論印順法師的詮釋

2 須深驚訝慧解脫阿羅漢沒得到(色界以上的)禪定與神通

168 第二章 《須深經》的研究

Atha kho ±yasm± ±nando susima½ paribb±jaka½ ±d±ya yena bhagav± tenupasaªkami; upasaªkamitv± bhagavanta½ abhi- v±detv± ekamanta½ nis²di. Ekamanta½ nisinno kho ±yasm±

±nando bhagavanta½ etadavoca–

“aya½, bhante, susimo paribb±jako evam ±ha– ‘icch±maha½,

±vuso ±nanda, imasmi½ dhammavinaye brahmacariya½ caritun”ti. “Tenah±nanda, susima½ pabb±jeth±”ti. Alattha kho susimo paribb±jako bhagavato santike pabbajja½, alattha upasampada½.

《相華譯》:然後,大德阿難帶遊方者須深往詣世尊。詣已,禮敬 世尊後,坐在一旁。坐在一旁的大德阿難,如此報告世尊:「尊者!

這位遊方者須深如此說:『賢友阿難!我想在此法與律中修梵行。』」

「那麼,阿難!就度須深出家。」然後,遊方者須深在世尊面前得 到出家,受具足(戒)。

《雜》:時眾多比丘將彼須深,詣世尊所,稽首禮足,退住一面。

白佛言:「世尊!今此外道須深,欲求於正法中出家受具足,修梵 度他出家(SAm II p.116)。《相英譯 b》進一步解釋:如果要他實行別住,

可能令其喪失解脫的機會(頁 784)。《律藏僧》是律本,經文中就直接提到 四個月的別住。

(b)依《相》本,學習佛陀的教導,是「在法與律中修梵行」。佛陀 教導法與律,即使佛陀本人也依律來展現法,佛世的聖弟子更是依法與律修 習清淨的梵行。今日,研究原始佛教思想,也宜兼備法與律的知識。學習佛 陀的教導,更得平衡實踐正法律。

第二節 翻譯對照與註解 169

行。」爾時,世尊知外道須深心之所念,告諸比丘:「汝等當度彼 外道須深,令得出家。」

《律藏僧》:諸比丘答言:「若本是外道,欲於如來法中出家者,當 試之四月。四月過已,得諸比丘意者,當與出家。」時須深摩即受 教,行四月。過已,得諸比丘意,便與受具足。

2. 須深驚訝慧解脫阿羅漢沒得到(色界以上的)禪定與神通308

Tena kho pana samayena sambahulehi bhikkh³hi bhagavato santike aññ± by±kat± hoti– “kh²º±j±ti, vusita½ brahmacariya½, kata½ karaº²ya½, n±para½ itthatt±y±ti paj±n±m±”ti. Assosi kho

±yasm± susimo– “sambahulehi kira bhikkh³hi bhagavato santike aññ± by±kat±– ‘kh²º±j±ti, vusita½ brahmacariya½, kata½ kara- º²ya½, n±para½ itthatt±y±’ti paj±n±m±”ti. Atha kho ±yasm±

susimo yena te bhikkh³ tenupasaªkami; upasaªkamitv± tehi bhikkh³hi saddhi½ sammodi. Sammodan²ya½ katha½

s±raº²ya½ v²tis±retv± ekamanta½ nis²di. Ekamanta½ nisinno kho

±yasm± susimo te bhikkh³ etadavoca– “sacca½ kir±yasmantehi bhagavato santike aññ± by±kat±– ‘kh²º±j±ti, vusita½ brahma- cariya½, kata½ karaº²ya½, n±para½ itthatt±y±’ti paj±n±m±”ti?

“Evam±vuso”ti.

《相華譯》:那時候,在世尊的面前,許多比丘表明(證得了)最 後智:「我們知道『生命已盡,梵行已成,應作已作,不再為此(而 做)。』」大德須深聽到這樣的表明,往詣那些比丘。詣已,與他們 喜悅地互相歡迎,問候悅人溫馨的話後,坐在一旁。坐在一旁的大 德須深,問道:「大德們在世尊的面前表明(證得了)最後智:『我 們知道「生命已盡,梵行已成,應作已作,不再為此(而做)。」』 這確實是真的嗎?」「賢友!是真的。」

《雜》:時諸比丘,願度須深出家,已經半月。有一比丘語須深言:

「須深!當知我等生死已盡,梵行已立,所作已作,自知不受後有。」

《律藏僧》:受具足已,往世尊所,頭面禮足,卻住一面。爾時有 眾多比丘來到佛所,頭面禮足,卻住一面,作是言:「我已得證,

我生已盡,梵行已立,更不受後有。」說是語已,頭面禮佛足而退。

是諸比丘去未久,須深摩頭面禮佛足已,詣彼比丘所,共相問訊。

問訊已,在一面坐,問諸比丘言:「長老!向在佛所自言我已得證:

『我生已盡,梵行已立,更不受後有。』」答言:「如是。」

2.2 須深驚訝阿羅漢不得(色界四禪與)神通

“Api pana tumhe ±yasmanto eva½ j±nant± eva½ passant±

anekavihita½ iddhividha½ paccanubhotha– ekopi hutv± bahudh±

hotha, bahudh±pi hutv± eko hotha; ±vibh±va½, tirobh±va½, tirokuµµa½ tirop±k±ra½ tiropabbata½ asajjam±n± gacchatha, seyyath±pi ±k±se; pathaviy±pi ummujjanimujja½ karotha, seyyath±pi udake; udakepi abhijjam±ne gacchatha, seyyath±pi pathaviya½; ±k±sepi pallaªkena kamatha, seyyath±pi pakkh² sakuºo; imepi candimas³riye eva½mahiddhike eva½ mah±nu- bh±ve p±ºin± parimasatha parimajjatha, y±va brahmalok±pi k±yena vasa½ vatteth±”ti? “No heta½, ±vuso”.

“Api pana tumhe ±yasmanto eva½ j±nant± eva½ passant±

dibb±ya sotadh±tuy± visuddh±ya atikkantam±nusik±ya ubho sadde suº±tha dibbe ca m±nuse ca ye d³re santike c±”ti? “No heta½, ±vuso”. “Api pana tumhe ±yasmanto eva½ j±nant± eva½ passant± parasatt±na½ parapuggal±na½ cetas± ceto paricca

172 第二章 《須深經》的研究

paj±n±tha– sar±ga½ v± citta½ sar±ga½ cittanti paj±n±tha;

v²tar±ga½ v± citta½ v²tar±ga½ cittanti paj±n±tha; sadosa½ v±

citta½ sadosa½ cittanti paj±n±tha; v²tadosa½ v± citta½ v²tadosa½ cittanti paj±n±tha;samoha½ v± citta½ samoha½ cittanti paj±n±tha;

v²tamoha½ v± citta½ v²tamoha½ cittanti paj±n±tha; sa½khitta½ v± citta½ sa½khitta½ cittanti paj±n±tha; vikkhitta½ v± citta½ vikkhitta½ cittanti paj±n±tha; mahaggata½ v± citta½ mahaggata½ cittanti paj±n±tha; amahaggata½ v± citta½ amahaggata½

cittanti paj±n±tha sa-uttara½ v± citta½ sa-uttara½ cittanti paj±n±tha; anuttara½ v± citta½ anuttara½ cittanti paj±n±tha;

sam±hita½ v± citta½ sam±hita½ cittanti paj±n±tha; asam±hita½ v± citta½ asam±hita½ cittanti paj±n±tha; vimutta½ v± citta½ vimutta½ cittanti paj±n±tha avimutta½ v± citta½ avimutta½ cittanti paj±n±th±”ti? “No heta½, ±vuso”.

“Api pana tumhe ±yasmanto eva½ j±nant± eva½ passant±

anekavihita½ pubbeniv±sa½ anussaratha, seyyathida½– ekam- pi j±ti½ dvepi j±tiyo tissopi j±tiyo catassopi j±tiyo pañcapi j±tiyo dasapi j±tiyo v²sampi j±tiyo ti½sampi j±tiyo catt±r²sampi j±tiyo paññ±sampi j±tiyo j±tisatampi j±tisahassampi

j±tisatasahassampi, anekepi sa½vaµµakappe anekepi

vivaµµakappe anekepi sa½vaµµavivaµµakappe– ‘amutr±si½ eva½- n±mo eva½gotto eva½vaººo evam±h±ro eva½sukhadukkha-

第二節 翻譯對照與註解 173

paµisa½ved² evam±yupariyanto, so tato cuto amutra udap±di½;

tatr±p±si½ eva½n±mo eva½gotto eva½vaººo evam±h±ro eva½sukhadukkhapaµisa½ved² evam±yupariyanto, so tato cuto idh³papanno’ti. Iti s±k±ra½ sa-uddesa½ anekavihita½

pubbeniv±sa½ anussarath±”ti? “No heta½, ±vuso”.

“Api pana tumhe ±yasmanto eva½ j±nant± eva½ passant±

dibbena cakkhun± visuddhena atikkantam±nusakena satte passatha cavam±ne upapajjam±ne h²ne paº²te suvaººe dubbaººe, sugate duggate yath±kamm³page satte paj±n±tha–

‘ime vata bhonto satt± k±yaduccaritena samann±gat±

vac²duccaritena samann±gat± manoduccaritena samann±gat±, ariy±na½ upav±dak± micch±diµµhik± micch±diµµhikamma- sam±d±n±, te k±yassa bhed± para½ maraº± ap±ya½ duggati½ vinip±ta½ niraya½ upapann±; ime v± pana bhonto satt± k±ya- sucaritena samann±gat± vac²sucaritena samann±gat± mano- sucaritena samann±gat±, ariy±na½ anupav±dak± samm±diµµhik±- samm±diµµhikammasam±d±n± te k±yassa bhed± para½ maraº±

sugati½ sagga½ loka½ upapann±’ti, iti dibbena cakkhun±

visuddhena atikkantam±nusakena satte passatha cavam±ne upapajjam±ne h²ne paº²te suvaººe dubbaººe, sugate duggate yath±kamm³page satte paj±n±th±”ti? “No heta½, ±vuso”.

《相華譯》:這段經文是五神通的定型式,內容同於《長部第 2 經》

310。詳細內容與本書的研究沒有多大的闗係,故缺譯。

《雜》:時彼須深語比丘言:「尊者!云何學離欲惡不善法,有覺有 觀,離生喜樂,具足初禪,不起諸漏,心善解脫耶?」比丘答言:

「不也,須深!」復問:「云何離有覺有觀,內淨一心,無覺無觀,

定生喜樂,具足第二禪,不起諸漏,心善解脫耶?」比丘答言:「不 也,須深!」復問:「云何尊者離喜,捨心住,正念正智,身心受 樂,聖說及捨,具足第三禪,不起諸漏,心善解脫耶?」答言:「不 也,須深!」復問:「云何尊者離苦息樂,憂喜先斷,不苦不樂,

捨淨念一心,具足第四禪,不起諸漏,心善解脫耶?」答言:「不 也,須深!」

《律藏僧》:時須深摩復問言:「長老!如是知如是見,得清淨天眼。

見眾生死此生彼,好色惡色,善趣惡趣。見眾生身行惡,口行惡,

意行惡,誹謗賢聖,自行邪見,教人行邪見;身壞命終,墮三惡道。

又見眾生身行善,口行善,意行善,自行正見,教人行正見;身壞 命終,生於善處天上人中。如是過人清淨天眼,長老得不?」答言

「不得。」復問:「尊者!如是知如是見,得宿命智。知過去一生、

二生、三生、四生、五生、十生、百生、千生,乃至劫成、劫壞,

名姓,種族,死此生彼,死彼生此。如是無數劫事,長老知不?」

答言:「不知。」

310 D I pp.77-82,此中還包含比喻。

2.3 須深驚訝阿羅漢不得無色界以上的定311

“Api pana tumhe ±yasmanto eva½ j±nant± eva½ passant± ye te sant± vimokkh± atikkamma r³pe ±rupp±, te k±yena phusitv±

viharath±”ti? “No heta½, ±vuso”.

《相華譯》:「但是,大德您們如是知見312,親身觸證超越色的寂靜 無色解脫嗎?」「賢友!沒有」。

《雜》:復問:「若復寂靜解脫,起色無色,身作證具足住,不起諸 漏,心善解脫耶?」答言:「不也,須深!」

《律藏僧》:復問:「離色過色,無色寂滅解脫,身證具足住。是諸 解脫,長老得不?」答言「不得。」

311 在原始聖典中,慧解脫與俱解脫這對阿羅漢所依的定力有何不同?

這也是古來討論的重點。本經的這段落涉及此重點,宜細心理解這段文。關 鍵點在於「超越色的寂靜無色解脫」,這是定型的片語。這裡的「解脫」

(vimokkha)乃定學的範圍,住在定中,暫時解脫煩惱;不同於下面的慧「解 脫」(vimutti)屬阿羅漢以智慧永斷煩惱。依《相註與疏》,這個片語的內涵 是屬於定學八解脫的無色界定與滅受想定。這片語的直譯是「寂靜解脫

(santA vimokkhA)超越色的無色(atikkammarUpe AruppA)」。依之,可以 理解餘二本。

312 「如是知見」是指:以最後智而表明自己已知道「生命已盡……」。

176 第二章 《須深經》的研究

2.4 須深驚訝慧解脫阿羅漢沒得到(色界以上的)禪定與神通313 “Ettha d±ni ±yasmanto idañca veyy±karaºa½ imesañca dhamm±na½ asam±patti; ida½ no, ±vuso, kathan”ti?

“Paññ±vimutt± kho maya½, ±vuso susim±”ti. “Na khv±ha½ imassa ±yasmant±na½ sa½khittena bh±sitassa vitth±rena attha½

±j±n±mi. S±dhu me ±yasmanto tath± bh±santu yath±ha½ imassa

±yasmant±na½ sa½khittena bh±sitassa vitth±rena attha½

±j±neyyan”ti. “¾j±neyy±si v± tva½, ±vuso susima, na v± tva½

±j±neyy±si atha kho paññ±vimutt± mayan”ti.

《相華譯》:「現在,在這裡,大德:既有(阿羅漢的)這種表明,

又沒有這些等至。這種(表明)如何可能呢?」「我們是慧解脫,

賢友須深!」「我未廣解大德們的略說義。請大德們如此向我解釋!

由之,若我可以廣解大德們的略說義;那就太好了!」「不論你了 不了解,賢友須深!但我們是慧解脫。」

《雜》:須深復問:「云何尊者所說不同,前後相違?云何不得禪定 而復記說?」比丘答言:「我是慧解脫也。」作是說已,眾多比丘 各從座起而去。

《律藏僧》:須深摩言:「向者所問諸法皆言不得,云何於世尊前自 言:我已得證『我生已盡,梵行已立,更不受後有。』誰當信者?

313 《相》中,須深的質疑文,在段落 4.5 中,佛陀也用來反詰他。慧 解脫比丘最後回答須深的前段「不管你了不了解,賢友須深!但……」,佛 陀在段落 3.4 也引用。

第二節 翻譯對照與註解 177

諸比丘答言:「長老!我是慧解脫人。」須深摩言:「所說簡略,義 相未現,可更廣說?」比丘言:「雖義相未現,我自了知,慧解脫 人。」

在文檔中 復歸佛陀的教導 (頁 90-94)